Επιστολή σ' έναν Νεοέλληνα

1. Προσπάθησε να απαλλαγείς από την εντύπωση (η οποία, για πολλούς, τείνει να λάβει τη μορφή προκατάληψης) ότι δεν χρειάζεται να ξέρεις τη Γραμματική και το Συντακτικό της ελληνικής γλώσσας, αφού είσαι καλός στα Μαθηματικά.

2. Αν νομίζεις πως τα Μαθηματικά είναι επίλυση ασκήσεων και εκτέλεση πολύπλοκων αλγεβρικών πράξεων, δικαιολογημένα πιστεύεις κάτι τέτοιο.
Μη βαυκαλίζεσαι όμως με την ιδέα ότι γνωρίζεις Μαθηματικά.
Αν πιστεύεις ότι τα Μαθηματικά είναι μια γλώσσα και ένας τρόπος σκέψης, τότε έχεις κάνει το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

3. Αντιμετώπιζε με δυσπιστία αυτούς που διακηρύσσουν ότι μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις. Μη βιαστείς να τους πιστέψεις.
Κατ’ αρχάς, η παροιμία δεν είναι κινέζικη (οι Κινέζοι την αγνοούν!)
Δεύτερον, έλεγξε το μορφωτικό επίπεδο και τις προθέσεις εκείνων που την υιοθετούν.

4. Μην εμπιστεύεσαι αυτούς που καταφεύγουν σε «κινέζικες» παροιμίες για να συγκαλύψουν ή να δικαιολογήσουν την άγνοια βασικών αρχών της Γραμματικής.

5. Μην πιστεύεις όσους ορκίζονται ότι το internet είναι εικόνες και χρώματα. Απλώς, δεν έχουν καταλάβει τίποτε από την επανάσταση που συντελείται γύρω τους.

6. Μην είσαι επιεικής με όσους πιστεύουν ότι η ψηφιακή εποχή θα καταργήσει τον γραπτό λόγο· η άγνοιά τους είναι εγκληματική.

7. Αν είναι δημόσια πρόσωπα αυτοί που πιστεύουν κάτι τέτοιο, να τους θεωρείς επικίνδυνους.

8. Έχεις δει τη ταινία του Φρανσουά Τρυφώ Φαρενάιτ 451; Αν ναι, καταλαβαίνεις τι σημαίνει το (5). Αν όχι, προσπάθησε να δεις την ταινία.

9. Μην κολακεύεσαι όταν ακούς ότι ανέβηκε το μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων τα τελευταία είκοσι χρόνια. Οι στατιστικές δεν μπορούν να ανιχνεύσουν τον λειτουργικό αναλφαβητισμό.

10. Πρόσεξε. Λειτουργικά αναλφάβητος δεν είναι αυτός που δεν ξέρει να γράφει και να διαβάζει· είναι αυτός που δεν μπορεί να κατανοήσει.

11. Για παράδειγμα, λειτουργικά αναλφάβητος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί όποιος έχει απολυτήριο Λυκείου και δυσκολεύεται ή χρειάζεται περισσότερο από 10 λεπτά για να κατανοήσει ένα κείμενο σαν αυτό που ακολουθεί:

[Ασκούμε κριτική στην ανθρώπινη επέμβαση, όχι επειδή διαταράσσει μια υποτιθέμενη προϋπάρχουσα «φυσική τάξη». Προκειμένου να έχει κάποιος ζωή, θα πρέπει να μπορεί να ενημερώνεται για τις απειλές σε βάρος της και να υπάρχει δημόσιος έλεγχος για να προστατεύεται αλλά επειδή απειλεί να στερήσει από τη φύση για τον άνθρωπο εκείνες τις διαστάσεις και τους όρους που είναι αναγκαίοι για κάθε πράξη. Η υποχρέωση να προστατεύουμε τη φύση προκύπτει από ένα αίτημα ευθύνης για το φυσικό περιβάλλον υπό την κανονιστική οπτική της δικαιοσύνης, δηλαδή με βάση την ηθική αρχή αυτού που οφείλουμε στους άλλους, ώστε να μην τους προκαλούμε βλάβη, να μην καταστρέφουμε όρους αναγκαίους για την ύπαρξη και την πράξη τους.

Η ηθική ευθύνη μας απέναντι στους άλλους συνδέεται με τη στάση μας απέναντι σε ολόκληρη τη φύση. Οι συνθήκες ζωής των σύγχρονων και μελλοντικών γενεών εξαρτώνται από την ύπαρξη μιας ακέραιης φύσης, χωρίς πυρηνικά απόβλητα, χωρίς μολυσμένο νερό και αέρα, χωρίς καταληστευμένους φυσικούς πόρους. Μια φύση άξια να τη ζουν παρόντα και μέλλοντα πρόσωπα δεν θέτει μόνον οικονομικούς / πραγματιστικούς προβληματισμούς αλλά και ηθικούς όσο και αισθητικούς. Ο πλούτος της φύσης, η βιοποικιλότητα, η ομορφιά αποτελούν βασικούς όρους για έναν αξιοπρεπή τρόπο ζωής. Η δε εκτίμηση της φύσης, ανεξάρτητα από τη χρησιμότητά της για μας, στην αυτοτέλειά της, ανοίγει τον δρόμο για μια γνήσια ηθική στάση στη συμπεριφορά μας προς όλους, καθώς διδάσκει να εκτιμούμε κάτι γι’ αυτό που το ίδιο αξίζει, δηλαδή «άνευ όρων» και όχι ως μέσο για την ικανοποίηση δικών μας σκοπιμοτήτων.]
Σταυρούλα Τσινόρεμα, Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, [www.vimaideon.gr]

12. Έχεις ακούσει ότι ο χρόνος είναι χρήμα.
Αν όμως χρειάζεσαι μία ώρα για να διαβάσεις και να καταλάβεις τη βασική αρθρογραφία δύο εφημερίδων, χάνεις πολύτιμο χρόνο.

13. Μην αφήσεις να σε πείσουν ότι η Γραμματική είναι για σένα ξεπερασμένη υπόθεση, αφού είσαι τόσο καλός στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Σκέψου μόνο ότι ένα από τα πιο εξελιγμένα και αδρά επιδοτούμενα προγράμματα στον χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι η κατανόηση και η επεξεργασία της φυσικής γλώσσας από τους υπολογιστές.

14. (Αν έχεις ξεπεράσει τα τριάντα) μη βιάζεσαι να κατηγορήσεις τη σκληρή δασκάλα που είχες στην Τρίτη Δημοτικού για τη δική σου άγνοια βασικών ορθογραφικών κανόνων.
Η αυτολύπηση που σε κυριεύει δεν λύνει κανένα πρόβλημα.

15. Ποια είναι η λύση; Ρωτάς, διαβάζεις, μαθαίνεις.

16. Αν οι παρουσιαστές των ειδήσεων στην τηλεόραση κάνουν συντακτικά και γραμματικά λάθη, μη διστάζεις να τα διορθώνεις μπροστά στα παιδιά σου: τα βοηθάς να γίνουν απαιτητικοί ακροατές.
Αν γελάς, ακόμη καλύτερα.

17. Μη νομίζεις ότι είναι σύμμαχοί σου οι δημοσιογράφοι που ισχυρίζονται ότι εκπροσωπούν τον μέσο αναγνώστη ή τον μέσο τηλεθεατή, δηλαδή εσένα.
Αναρωτήθηκες ποτέ αν διαβάζει, τι διαβάζει, πώς ψυχαγωγείται και τι τελικά καταλαβαίνει αυτός ο περίφημος μέσος αναγνώστης ή ο μέσος τηλεθεατής;

18. Δεν είναι κακό να διαβάζεις μερικές φορές εφημερίδα μπροστά στα παιδιά σου. Οι καλές συνήθειες αποκτώνται από τη μικρή ηλικία· οι κακές, οποιαδήποτε στιγμή.

19. Μη διαβάζεις συνεχώς εφημερίδα όταν βρίσκεσαι με τα παιδιά σου.
Υπάρχει κίνδυνος να ξεχάσουν το πρόσωπό σου.

20. Μη διορθώνεις τους φίλους ή τους γονείς σου, μπροστά σε ξένους, για τα γραμματικά ή τα συντακτικά τους λάθη. Δεν θα φανείς σοφότερος.

Άρης Γιαβρής
[http://www.arisgiavris.gr/]

"Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, η επίγνωση ότι δεν γνωρίζουμε είναι το πρώτο όπλο εναντίον του αναλφαβητισμού."

Μπορείτε να βρείτε τη "Γραμματική για ταξιδιώτες" του Άρη Γιαβρή στη διεύθυνση:
[http://www.arisgiavris.gr/giavris-grammar-0.0-periexomena-a.htm] και να απολαύσετε ένα καταπληκτικό ταξίδι στη μαγευτική χώρα της ελληνικής γλώσσας. Είναι πραγματικά ένα "ταξίδι" κατάλληλο για ανθρώπους από 9 μέχρι 99 ετών!!!

Εισαγωγή σε μια Γραμματική για ταξιδιώτες

Αφετηρία και προορισμός. Η νοητή ευθεία που ενώνει τα δύο αυτά όρια άλλες φορές λέγεται διαδρομή κι άλλες φορές ταξίδι. Μεγάλη διαφορά.

Το ταξίδι και η περιπέτεια

Η διαδρομή μοιάζει με διασκελισμό του διαβήτη πάνω στον χάρτη: μια πορεία, ευθεία ή καμπύλη, σαν αυτή του τρένου πάνω στις ράγες. Εδώ, τα πάντα είναι τακτοποιημένα και προβλέψιμα.
Το ταξίδι όμως είναι κάτι διαφορετικό. Αυτό που αλλάζει δεν είναι η απόσταση και η διάρκεια, αλλά ο τρόπος που τις βιώνουμε. Αλλάζει η διάθεσή μας να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση και να δούμε κατά πρόσωπο το Άγνωστο. Έτσι, το ταξίδι αγγίζει τα παλιά του ίχνη: μεταμορφώνεται σε περιπέτεια.

Ο ταξιδιώτης

Αυτή η πρόκληση είναι που κάνει τη διαφορά ανάμεσα στον τουρίστα και τον ταξιδιώτη. Ο πρώτος χαίρεται μ’ αυτό που βλέπει. Ο δεύτερος, μ’ αυτό που ανακαλύπτει.

Το Άγνωστο

Την περιπέτεια δεν τη συναντάμε τυχαία. Την επιλέγουμε. Είμαστε ελεύθεροι να ριχτούμε σ’ αυτήν ή να την προσπεράσουμε. Γιατί το άγνωστο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αν το ψάξουμε γύρω μας δεν θα το βρούμε πουθενά. Το άγνωστο κατοικεί μέσα μας και χρειάζεται δύναμη να το ανακαλύψουμε. Μόλις όμως το αγγίξουμε, η χημεία του κόσμου αλλάζει. Και μαζί μ’ αυτήν η όρασή μας: Όλα φαίνονται καινούρια. Παντού εκπλήξεις.

Η πραγματικότητα

Δεν είναι πια το ταξίδι που γίνεται πραγματικότητα. Η πραγματικότητα είναι που γίνεται ταξίδι. Αυτό θα πει πως η πραγματικότητα δεν είναι δεδομένη· δεν είναι μια δωρεά, αλλά μια πρόκληση για τις αισθήσεις και τη σκέψη μας. Είναι μια ήπειρος που μας προκαλεί να την εξερευνήσουμε· να της δώσουμε τα ονόματα της Γλώσσας μας· να τη χαράξουμε με τη σκιά της μνήμης μας μέχρι να γίνει γνώριμη.

Η Γραμματική

Και η Γραμματική; Αυτή μας δίνει τον εξάντα, την πυξίδα –τα όργανα πλοήγησης δηλαδή–, για να εξερευνήσουμε αυτή τη νέα ήπειρο, να μάθουμε τη γεωγραφία της και μαζί τον εαυτό μας.
Γιατί κάθε ανακάλυψη ακολουθεί δυο πορείες.
Η μία βλέπει προς τα έξω: τα πράγματα, τα πρόσωπα, τα σχήματα, τα χρώματα. Η άλλη βλέπει προς τα μέσα: κάθε φορά που ανακαλύπτουμε τον κόσμο, ανακαλύπτουμε κι ένα μέρος από τον εαυτό μας.
Η Γραμματική λοιπόν βρίσκεται στο μεταίχμιο: ανάμεσα στο μέσα και στο έξω· ανάμεσα σε μας και τον κόσμο.
Μια παλιά ναυτική παροιμία λέει: Υπάρχουν τριών ειδών άνθρωποι: οι ζωντανοί, οι νεκροί, και αυτοί που ταξιδεύουν.

Η ευχή

Καλό ταξίδι λοιπόν.



Άρης Γιαβρής
[www.arisgiavris.gr]